منابع مواد غذایی مورد نیاز در کشت خیار گلخانه ای
انواع کودهای آلی و میزان مورد نیاز در کشت خیار گلخانه ای
مهمترین مسئله در استفاده از کودهای حیوانی و گیاهی ، عاری بودن آنها از بیمارگرها است. کودهای حیوانی، مرغی و یا گیاهی که درست کمپوست نشده اند ، موجب اشاعه آلودگی در گلخانه میشوند و خواص مناسبی ندارند. تجزیه سریع کود دامی تازه و یا پوسیده که به طور صحیح کمپوست نشده باشد، در شرایط مرطوب و گرم گلخانه ها، به شدت تهویه خاک را کاهش داده و تخلخل را پایین می آورد. در چنین شرایطی ریشه خیار که به کمبود اکسیژن حساس است، دچار مشکل شده و پوسیدگی افزایش می یابد.
بهترین گزینه ، استفاده از کمپوست بقایای گیاهی است که موجب پایداری بیشتر خاکدانه ها و ایجاد شرایط تهویه ای مناسبتر در طول دوره می شود.کودهای آلی به موادی اطلاق می شود که از لاشه و بقایای حیوانی، گیاهی و فضولات حیوانات و انسان و زوائد زندگی آن ها بوجود آمده باشد. این کودها سه خاصیت مهم در خاک دارند که عبارتند از تغذیه ای و شیمیایی، بهبود خواص فیزیکی و بیولوژیکی خاک. منابع مهم این کودها شامل کود گوسفندی، مرغی، گاوی، اسبی، کمپوست، کود سبز، خاکبرگ و ... است.
کودهای حیوانی که به عنوان کود قبل از کشت استفاده می شوند قسمتی از عناصر غذایی مورد نیاز خیار گلخانه ای را فراهم می کنند، اما تنها حدود یک سوم نیتروژن و فسفر آن ها برای رشد خیار قابل استفاده است. استفاده بیش از حد کودهای حیوانی سبب افزایش شوری خاک شده و مانع رشد گیاه میشود. مهمترین منابع کودی مورد استفاده در کشت این محصول کودهای گاوی و مرغی است. میزان مصرف بسته به میزان ماده آلی خاک و سابقه استفاده از این کودها بین 10 تا 20 تن در هکتار است. منبع کود آلی در مناطق مختلف بسته به فصل رشد متفاوت است. به عنوان مثال در منطقه جیرفت و کهنوج کود مرغی بر سایر منابع کود آلی ارجحیت دارد
انواع کودهای شیمیایی مورد استفاده در خیار گلخانه ای
مصرف اوره فسفات فقط در کشت خاکی توصیه می گردد و در کشت هیدورپونیک قابل مصرف نیست. استفاده از کود فسفاته زیاد در مرحله گلدهی یا استفاده زود هنگام در اوایل کشت موجب گلدهی زیاد خیار در ارقام پر گل شده و سقط شدید میوه یا میوه کوری را به همراه دارد. بنابراین مصرف کود فسفاته باید به اندازه و بر اساس آزمون خاک باشد. در صورتی که میزان فسفر فراهم خاک بیش از 50 میلی گرم در کیلوگرم باشد باید از مصرف کود فسفاته خودداری کرد.
- حداقل هزینه هر واحد ماده غذایی، همراه با حداکثر اثربخشی
- قابلیت حل شدن در آب
- حداکثر غلظت از آن عنصر یا عناصر را در خود داشته باشد.
- توانایی تأمین حداقل بیش از یک ماده غذایی
- عاری بودن از آلاینده ها و آلودگی ها
کودهای فسفاته مورد استفاده در کود آبیاری
کودهای فسفاته بایستی کاملاً محلول باشند. نمک های پتاسه و آمونیومی اسید فسفریک از انواع آنها است. اوره فسفات، اسید فسفریک صنعتی و ترکیبات محلول پلی فسفات نیز جزو این گروه هستند.
کودهای فسفاته در خیار موجب افزایش سطح ریشه، گلدهی زود هنگام و در صورت مصرف زیاد موجب گلدهی بیش از اندازه بوته خیار می شود، که بعداً موجب ریزش شدید میوه می شود. تناسب بین سه عنصر نیتروژن ، فسفر و پتاسیم در تنظیم رشد رویشی و زایشی بوته خیار بسیار مهم است. پتاسیم موجب رشد رویشی، افزایش سطح برگ، و درشت شدن میوه می شود. افزایش بیش از اندازه آن در خاک موجب کمبود کلسیم و منیزیم می شود. به خصوص در کشت هیدروپونیک نسبت بین کلسیم و پتاسیم بسیار مهم است.
کودهای پتاسیمی مورد استفاده در کود آبیاری
چهار نوع کود پتاسیمی وجود دارد که در کود آبیاری مصرف عمده دارند. کلرید پتاسیم یا موریات پتاسیم، سولفات پتاسیم، مونو پتاسیم فسفات و نیترات پتاسیم. اهمیت این کودها علاوه بر میزان پتاسیم و میزان حلالیت آن ها مربوط به نوع آنیونی است که همراه آن هاست. کلرور پتاسیم یکی از فراوانترین منابع پتاسیم است. بسیار محلول است و با سایر کودهای نیتروژنه به راحتی مخلوط میشود . به دلیل همراه داشتن کلر در آن محدودیت مصرف در اراضی شور را دارد. همچنین برای برخی محصولات گلخانه ای توصیه نمی شود. سولفات پتاسیم، در شرایط شور بسیار مورد استفاده قرار میگیرد. به دلیل یونها و املاح در آبهائی که میزان کلسیم آن بالاست ، در کود آبیاری توصیه نمی شود. زیرا سبب تولید گچ شده و موجب گرفتگی ناز لها می شود . بنابراین در آبهای با کیفیت مناسب و درصد پائین کلسیم، کاربرد بهتری دارد. مونو پتاسیم فسفات به عنوان یکی از منابع پتاسیم و فسفر است و بیشتر به عنوان کود فسفره شناخته شده است تا کود پتاسه. میزان فسفر مورد نیاز گیاه 0/1 میزان پتاسیم مورد نیاز آن است. نیترات پتاسیم نیز کود کاملاً محلولی است که حاوی دو عنصر مغذی نیتروژن و پتاسیم است و در دمای بالای 20 درجه سانتیگراد آب، کاملاً محلول است. در هوای سرد شب این کود در مخزن رسوب می کند. بنابراین بایستی توجه داشت که نگهداری این کود در مخازن کود که در محیط با درجه حرارت پائین هستند موجب رسوب آن در کف مخزن می شود.
کودهای کلسیمی و منیزیمی مورد استفاده در کود آبیاری
کود محلول در آب کلسیمی، نیترات کلسیم است که به وفور مورد استفاده قرار میگیرد. برای تامین منیزیم از سولفات منیزیم و بعضا از نیترات منیزیم نیز استفاده میشود . اگر چه آب آبیاری و خاک دارای مقادیر قابل توجهی از کلسیم و منیزیم می باشند اما خیار گلخانه ای به دلیل نیاز بالا، به کوددهی کلسیم ومنیزیم احتیاج دارد . خیار جزو گیاهان کلسیم و منیزیم دوست است.
در مجموعه های آموزشی سعی شده است اطلاعات نسبتاً کاملی از کودهای موردنیاز و مورد استفاده برای کشت خیار و ارتقاء کمی و کیفی محصول خیار بیان شود. انواع کودهای شیمیایی و آلی موردنیاز برای انواع کشت خیار، چه کشت خیار گلخانه ای و چه کشت خیار فضای آزاد و مزرعه ای در این آموزش ها موجود است. امید است که این آموزش ها بتوانند قسمت اعظم اطلاعات موردنیاز تولیدکنندگان، گلخانه داران و کشاورزان عزیز را تأمین کند.