نخود فرنگی و کاشت نخود فرنگی
زمان و تاریخ کاشت نخود فرنگی
نخود فرنگی گیاهی است روز بلند و با توجه به آنچه که راجع به عکس العمل گیاهان در مقابل طول روز یا فتوپریودیسم گفته شده، باید کاشت نخود فرنگی در روز کوتاه انجام گیرد، تا اینکه گیاه بتواند باندازه کافی رشد رویشی نموده و تولید شاخ و برگ زیاد نماید و سپس شروع به تولید گل و غلاف نماید که این خود در روز بلند انجام می گیرد. چون نخود فرنگی به گرمای کم احتیاج دارد این امکان وجود دارد که ما بتوانیم آنرا خیلی زود کشت کنیم و بهتر است که در موقع کاشت درجه حرارت زمین به حداقل 5 درجه سانتیگراد رسیده باشد.
برای کارخانه های کنسروسازی این موضوع اهمیت زیادی دارد که برداشت نخود فرنگی و رساندن آن به کارخانه تدریجاً و در یک مدت زمان طولانی تر ی صورت گیرد تا از ماشین های کارخانه استفاده بیشتری بعمل آید. البته در مورد سبزیجات دیگر امکان کشت در تاریخ های مختلف وجود دارد ولی چون نخود فرنگی یک گیاه روز بلند بوده و زمان گل و میوه دادن آن پس از رسیدن به یک دوره طول روز بحرانی شروع می شود و با وجود تاریخ کشت های مختلف همه در یک موقع خواهند رسید. بنابراین برای اینکه برداشت نخود فرنگی را در یک مدت زمان طولانی تری ادامه دهیم لازم است بجای تاریخ کشت های مختلف که نتیجه ای نخواهد داشت، از ارقام مختلفی که در مقابل طول روز حساسیت کمتری دارند و یا ارقامی که طول دوره رشد متفاوتی داشته و زمان رسیدن آنها مختلف است استفاده کنیم. در صورتی که تولید نخود فرنگی برای عرضه به بازار تازه باشد، باید زمان کاشت را به جلو انداخت زیرا همانطوریکه می دانیم محصول زودرس همیشه با قیمت بهتری به فروش می رسد و برای کنسروسازی زمان کاشت نخود فرنگی طبق تقاضای کارخانه انجام می گیرد. در کشت پاییزه زمان کاشت نخود فرنگی از اواسط پاییز شروع می شود. کشت بهاره در مناطق سرد به محض گاورو شدن زمین در اواخر زمستان یا اوایل بهار به محض اینکه شرایط محیط از نظر گرما مناسب شود باید اقدام به کاشت نخود فرنگی کرد. در کاشت بهاره اگر نخود فرنگی در بهار دیر کاشته شود، رشد آن با گرمای تابستان همزمان شده و عملکرد آن پایین می آید.
فواصل کاشت نخود فرنگی
از نظر فواصل کاشت در سبزیکاری پیشرفته و سبزیکاری معمولی تفاوتی وجود دارد. در کاشت وسیع مزرعه نیز باید مسئله برداشت و کوبیدن ماشینی مورد توجه قرار گیرد. در شرایط دیم برای نخود فرنگی، فواصل کشت یعنی 20 تا 30 سانتیمتر انتخاب می گردد و باین ترتیب تراکم بوته باندازه کافی بوده و زمین به سرعت پوشیده می شود و در نتیجه علف های هرز سرکوب و مهار گردیده و برداشت ماشینی به سهولت انجام می گیرد. در شرایطی که برداشت نخود فرنگی به وسیله دست انجام گیرد باید فواصل کاشت را بیشتر کرد. در مورد ارقام پاکوتاه نخود فرنگی، فواصل ردیف ها را 50 سانتیمتر و در مورد ارقام پا بلند60 سانتیمتر و فاصله بین بوته ها را 10-7 سانتیمتر در نظر می گیرند. مقدار بذر در هر هکتار با توجه به وزن هزار دانه نخود فرنگی و تراکم بوته در هکتار متفاوت می باشد. به طور متوسط در هر هکتار حدود 80 تا 100 کیلوگرم درهکتار بذر مصرف می شود. عمق کاشت بستگی به نوع زمین داشته و معمولاً 4 تا 5 سانتیمتر می باشد. برای جلوگیری از توسعه امراض خاکزی و بذرزاد یا حشرات، طی دوران سبز شدن و استقرار گیاهچه بذر را باید قبل از کاشت در مقابل قارچ ها ضدعفونی کرد.
محاسبه زمان گلدهی نخود فرنگی
برطبق اصل ثبات حرارت، زمانی یک گیاه به مرحله ای از نمو می رسد که مقدار مشخصی از حرارت را بدون توجه به مدت زمان مورد نیاز برای رسیدن به آن مرحله دریافت نماید و در هر مراحل متوالی رشد، یک مقدارگرمای معینی که معمولا به صورت مجموع درجه حرارت یا درجه روز بیان شده لازم ست. برای محاسبه آن، میانگین درجه حرارت روزانه را از صفر گیاهی ( از زمان سبز شدن تا برداشت) کم می کنند که این مقدار درجه حرارت برای نخود فرنگی برابر 800 درجه روز می باشد. به عنوان مثال مجموع درجه حرارت برای ارقام زودرس نخود فرنگی حدود 700 و برای ارقام دیررس کمی بیشتر است.
ارقام پاکوتاه زودرس تر هستند و در مدت زمان کوتاهتری تولید غلاف می نمایند.
آبیاری نخود فرنگی
سیستم ریشه نخود فرنگی نسبت به لوبیا و باقلا ضعیف تر است. قویترین سیستم ریشه متعلق به باقلا می باشد. بنابراین نیاز آبی نخود فرنگی بیشتر است ولی آبیاری بیش از حد نیز مضر می باشد چون سبب رشد رویشی زیادی می شود. نیاز آبی نخود فرنگی نسبتا پایین می باشد. در خاک های خشک، آبیاری زمین قبل از کاشت نخود فرنگی برای جوانه زنی یکدست ضروری می باشد. آبیاری در مواقع خشکی به ویژه پس از دانه بندی، عملکرد را افزایش می دهد. حساسترین مرحله رشدی در مقابل کم آبی، اواخر گلدهی و اوایل غلاف دهی می باشد و اگر در مناطقی فقط به یک آبیاری تکمیلی نیاز باشد بهتر است که درهمین زمان صورت پذیرد. در نخود فرنگی آبیاری بارانی مناسب تر از آبیاری شیاری می باشد.