آبیاری ذرت و کوددهی ذرت
ذرت گیاهی است آبدوست و در مراحل مختلف رشد نسبت به تنش خشکی حساس می باشد. خشکی در کلیه مراحل رشد ذرت ایجاد خسارت می نماید. از مرگ گیاهچه های جوان در اوایل رشد و کاهش تراکم بوته، کاهش سطح برگ و بدنبال آن جذب کمتر نور خورشید و افت عملکرد و در دوره گلدهی که ذرت شدیداً به تنش خشکی حساس است (دو هفته قبل تا دو هفته بعد از گلدهی) اگر در مرحله گلدهی خشکی حادث شود، عملکرد ذرت به شدت تحت تأثیر قرار می گیرد خشکی شدید که باعث سوختن برگها یا کوچک شدن آنها شود، بیشترین تاثیر منفی را بر عملکرد خواهد داشت.
بنابراین در انتخاب زمین و سطح زیر کشت باید به مقدار آب موجود نیز توجه شود. عدم هماهنگی بین مقدار آب و سطح زیر کشت چه در کشت های پائیزه که در اوایل فصل رشد با کمبود آب آبیاری مواجه می شوند و چه در کشت بهاره و یا تابستانه که عملاً تداخل آبیاری غلات و کلزا با آب اول ذرت را بدنبال خواهد داشت معمولاً سبب خسارت به محصولات حاضر در تناوب و نهایتاً به کشاورزان خواهد شد.
آب مورد نیاز گیاه ذرت بستگی به روش آبیاری، نوع خاک، رقم دیررس یا زودرس و اقلیم هر منطقه دارد. میزان آب مورد نیاز ذرت در کشت اول در حدود ۸۰۰۰ متر مکعب در هکتار است (در مناطق گرم و خشک کشور آب مورد نیاز گیاه ذرت به ۹ الی ۱۰ هزار متر مکعب در هکتار می رسد) آب مورد نیاز ذرت در کشت دوم ۶۵۰۰ متر مکعب گزارش شده است. دور آبیاری بستگی به روش آبیاری بافت خاک و اقلیم هر منطقه دارد. معمولاً دور آبیاری بین 8 – 10 روز یکبار توصیه می گردد. لازم به ذکر است آبیاری اول و دوم گیاه بخصوص در مناطق گرم کشور (مثل خوزستان و اقلیم گرم فارس) با فاصله ۴-۳ روز انجام می شود تا از بدسبزی و کاهش تراکم بوته، جلوگیری گردد.
مصرف کودهای شیمیایی برای ذرت
ذرت از جمله محصولات زراعی است که به عناصر غذایی موجود در خاک سریعاً عکس العمل نشان می دهد. سرعت رشد نسبتاً بالای گیاه ذرت سبب جذب زیاد عناصر غذایی و واکنش سریع آن به کمبود مواد غذایی است.
تاثیر ازت بر گیاه ذرت
ازت یکی از عناصر اصلی و مورد نیاز برای رشد ذرت محسوب می شود تعداد بلال، تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در ردیف، اندازه دانه ها و میزان پروتئین دانه همگی تحت تأثیر ازت در مراحل مختلف رشد ذرت است. جذب نیتروژن از خاک در تمام مراحل رشدگیاه صورت می گیرد، ولی در مراحل اولیه رشد مقدار جذب آن کمتر است. در زمان ظهور گل های نر و ماده جذب نیتروژن به حداکثر می رسد و بعد از مرحله گل دهی مجدداً جذب آن کاهش می یابد. کمبود ازت در مراحل اولیه (ارتفاع بوته ۲۰-۳۰ سانتی متر) بر روی تعداد ردیف دانه تاثیر منفی دارد و در صورت کمبود شدید بلال تشکیل نمی گردد. افزایش نیتروژن در مراحل بعدی نمی تواند تاثیر منفی مراحل اولیه را جبران کند کمبود مداوم و طولانی نیتروژن عملکرد دانه را تا میزان ۷۰ درصد کاهش خواهد داد. بنابراین، ازت باید در مراحل حساس رشد گیاه که بیشترین مقدار جذب را دارا است مصرف نمود. برای تولید هر تن ذرت تقریباً بین ۱۵ تا ۱۷ کیلوگرم نیتروژن مصرف می شود.
مقدار مصرف نیتروژن در هر منطقه بر اساس آزمون خاک و با توجه به مواد آلی خاک تعیین و مصرف می گردد.
نحوه مصرف کود نیتروژن برای ذرت
میزان جذب نیتروزن در اوایل رشد ذرت ناچیز است و نیتروژن بدلیل محلول بودن سریع از دسترس گیاه خارج می شود بنابراین باید کود ازت به صورت تقسیطی استفاده شود. ازت با دو تقسیط (یک دوم در زمان کاشت، یک دوم در مرحله۶-۷ برگی) و یا سه تقسیط (یک سوم در زمان کاشت، یک سوم در زمان ۶-۷ برگی و یک سوم قبل از ظهور گل آذین نر) به صورت محلول در آب آبیاری به کار برده می شود.
تاثیر فسفر بر گیاه ذرت
فسفر از جمله عناصر ضروری برای رشد و نمو ذرت است کود فسفره به صورت فسفات آمونیوم یا سوپر فسفات تریپل مصرف می شود ۵۰ درصد کود مورد نیاز در فصل پاییز و نیمی دیگر در فصل بهار به زمین داده می شود. ذرت بیشترین میزان فسفر (حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد) مورد نیاز خود را از زمان تلقیح تا زمان تشکیل دانه جذب می کند. مصرف فسفر بر اساس آزمون خاک می باشد. حد بحرانی فسفر برای ذرت در مناطق مختلف متفاوت بوده و بین ۱۸-۱۵ میلی گرم بر کیلوگرم می باشد به ازای تولید هر تن ذرت بین ۳ تا ۴ کیلوگرم فسفر از خاک برداشت می شود. علائم کمبود فسفر (رنگ برگ ها سبز تیره و گاهی ارغوانی شده، ساقه ها نیز به رنگ ارغوانی در آمده و بوته ها کوتاه می مانند) معمولاً در گیاه 20 - 40 روز بعد از سبز شدن ظاهر می گردد
تاثیر پتاس بر گیاه ذرت
ذرت از جمله گیاهان پتاسیم دوست است. تغذیه کافی و مناسب با این عنصر باعث افزایش کیفیت و کمیت ذرت می گردد. جذب پتاس زودتر و سریع تر از کود فسفره شروع می شود یعنی از زمان جوانه زدن گیاه پتاس توسط گیاه جذب شده و تا حدود سه هفته بعد از گل دادن جذب پتاس ادامه خواهد یافت. علائم زردی و خشک شدن (نکروزه) حاشیه و نوک برگها و همچنین کوتاه شدن میان گره ها همچنین عدم دانه بندی کامل نوک بلال و کاهش مقاومت در مقابل بیماریها، کمبود پتاسیم در ذرت را نشان می دهد.
مصرف پتاسیم نیز بر اساس آزمون خاک تعیین می گردد و حد بحرانی آن برای مناطق و خاک های مختلف بین ۱۷۰-۲۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم متغیر است. یعنی اگر مقدار پتاسیم خاک کمتر از این مقادیر باشد، باید بر اساس آزمون خاک و توصیه های فنی برای مناطق کود پتاسیم مصرف گردد. برای تولید یک تن ذرت در هکتار حدود ۱۲ کیلوگرم در هکتار پتاس مورد نیاز است.
نحوه مصرف کودهای فسفر و پتاس برای ذرت
کاربرد نواری کودهای فسفره و پتاسه در زمان کاشت روشی مناسب و توصیه شده است. با استفاده از دستگاه کمبینات، قرار دادن کود سرک به فاصله ۱۰ سانتی متر از بذر و عمق ۶ سانتی متر زیر خاک سبب کاهش مصرف کود و افزایش عملکرد می شود با این روش علاوه بر صرفه جویی در مصرف کود ( به میزان حدود ۳۰ درصد) باعث حفظ محیط زیست نیز می شود. در رابطه با کودهای پتاسه در خاک های سنگین کود قبل از کاشت در زمین پخش و با شخم یا دیسک زیر خاک برده می شود ولی در خاک های سبک به صورت دو بار تقسیط انجام می شود.
کودهای کم مصرف گیاه ذرت
بر اساس آزمون خاک و سابقه کمبود این عناصر در مزرعه مصرف می گردد. در این بین مصرف روی و آهن به دلیل خصوصیات خاک های تحت کشت ذرت در کشور از اولویت ویژه ای برخوردار است.
تاثیر روی بر گیاه ذرت
ذرت از جمله گیاهان حساس به کمبود روی است. حد بحرانی آن بسته به شرایط مختلف به روش DTPA بین ۰/۸ تا ۲ میلی گرم بر کیلوگرم متغیر می باشد.
از مشخصات اصلی کمبود عنصر روی ایجاد رنگ زرد بصورت لایه حاشیه ای برگ که از برگ های بالایی به سمت برگ های میانی گسترش می یابد. در ایران در خاک هایی که از لحاظ روی قابل استفاده فقیر باشند، بسته به میزان روی خاک مصرف ۸۰-۴۰ کیلوگرم در هکتار سولفات روی همزمان با کشت و دو سال یکبار بصورت نواری در خاک توصیه می گردد.
تاثیر آهن بر گیاه ذرت
حد بحرانی آهن در خاک بطور میانگین ۸-۵ میلی گرم در کیلوگرم به روش DTPA است. برای رفع کمبود آهن می توان از طریق محلول پاشی سولفات آهن با غلظت ۱۰ در هزار در مرحله 6-7 برگی، تا سه نوبت به فاصله ۱۵-۱۰ روز یکبار استفاده کرد. کاربرد سکوسترین آهن به صورت خاکی و یا همراه با آب آبیاری در جهت رفع کمبود آهن، مفید است.
تاثیر منگنز بر گیاه ذرت
حد بحرانی عنصر منگنز در خاک در ایران ۱۰ میلی گرم منگنز در کیلوگرم خاک می باشد. بسته به شرایط و شدت کمبود بین ۵۰ - ۲۵ کیلوگرم در هکتار سولفات منگنز قبل از کاشت بصورت نواری و یا جایگذاری عمقی، مصرف می گردد. این کود بدلیل اثرات باقیمانده هر ۳ الی ۴ سال یکبار مصرف می شود.
لازم به توضیح است که این توصیه ها به طور عمومی بوده و مصرف کودهای حاوی عناصر مورد نیاز بر اساس نوع هیبرید آزمون خاک نیاز گیاه و شرایط اقتصادی و اجتماعی کشاورز متغیر است.
مشخصاتتان را وارد کنید 