کاشت نخود و تاریخ کاشت نخود
تهیه بستر کاشت نخود
رعایت اصول فنی عملیات آمادهسازی زمین کشت به منظور ذخیره حداکثر رطوبت در خاک در استفاده بهینه گیاه از رطوبت خاک بسیار مهم می باشد. جهت عملیات خاکورزی برای کشت حبوبات دیم مانند نخود بعد از غلات موارد زیر را باید در نظر گرفت:
کشت نخود به روش حداقل خاک ورزی
جهت کشت نخود به روش حداقل خاکورزی، این نوع کشت با استفاده از خاک ورزهای مرکب ( سه کاره) به عمق 20 سانتی متر و سرعت پیشروی 12 کیلومتر در ساعت، بعد از برداشت غلات امکانپذیر است.
کشت نخود در سیستم کشاورزی حفاظتی
کشت مستقیم حبوبات، در این روش هیچ گونه عملیات خاکورزی انجام نمی شود و با توجه به بقایای بیشتر غلات در سطح خاک، جهت جلوگیری از گرفتگی دستگاه توسط بقایا، استفاده از دستگاه های کشت مستقیم با شیارباز کن دیسکی توصیه می شود. در صورت وجود کم بقایا، استفاده از بذرکارهای کشت مستقیم مجهز به تیغه های از نوع تی وارونه (کاردی) به همراه چرخ های فشاردهنده از نوع مستقل توصیه می شود.
نکته 1: در مناطق سردسیر دیم و در تناوب نخود-گندم، عملکرد دانه نخود تحت شرایط خاک ورزی حفاظتی(گاوآهن قلمی) و بی خاکورزی( کشت مستقیم ) به ترتیب به میزان 27 و 24 درصد بیشتر از روش متداول( گاوآهن برگرداندار ) می باشد.
نکته 2: درمناطق گرمسیر دیم ودر تناوب نخود-گندم، عملکرد دانه نخود تحت شرایط خاک ورزی حفاظتی 12درصد بیشتر از روش متداول( گاوآهن برگرداندار) می باشد. این درحالی است که اثرات مثبت خاکورزی حفاظتی بر خواص فیزیکی خاک در دراز مدت بسیار مشهود می باشد.
روش کاشت نخود
انتخاب رقم نخود
از بذور ارقام اصلاح شده که بوجاری و ضدعفونی بر علیه بیماری های قارچی شده باشند استفاده شود. در این زمینه کشت ارقام هاشم، عادل، منصور و کاویان در مناطق معتدل و نیمه گرمسیر به صورت پاییزه، کشت ارقام سارال، آنا، نصرت، آتا، اروم 1، اروم 2، صوفی، زرین و برکت بصورت پائیزه و انتظاری در مناطق سردسیر و کشت رقم سعید و ثمین به صورت بهاره در مناطق سردسیر دیم توصیه می گردد. کشت انتظاری ارقامی مانند سعید، عادل، منصور و کاویان در مناطق سردسیر نیز قابل توصیه است.
میزان بذر نخود و تراکم بوته نخود
مصرف 80 تا 120 کیلوگرم در هکتار، بسته به وزن صد دانه رقم مورد کاشت و بر اساس تراکم 25 – 30 بوته ( برای کشت بهاره ) و 35 – 40 بوته ( برای کشت پاییزه ) در متر مربع توصیه می شود. ضمناً فواصل ردیف حداقل 30 سانتیمتر ( بسته به نحوه کنترل علف های هرز) رعایت گردد.
تاریخ کاشت نخود
زمان کاشت یکی از عوامل بسیار مهم و مؤثر در دستیابی به عملکرد بالا در گیاه نخود است. تأخیر در کاشت سبب کاهش طول دوره رشد و در نتیجه کاهش عملکرد می گردد.
تاریخ کشت پائیزه نخود
تاریخ مناسب کشت نخود در مناطق معتدل سرد، نیمه گرمسیری و گرمسیری 15 آبان الی 15 آذر با استفاده از ارقام توصیه شده مانند هاشم، عادل، کاویان و منصور می باشد.
کشت پاییزه و انتظاری نخود در مناطق سردسیری همزمان با کشت غلات سردسیر(اوایل مهر ماه) با استفاده از ارقام متحمل به سرما مانند سارال، آنا، آتا، نصرت، اروم 1، اروم 2، صوفی، زرین و برکت می باشد.
کشت بهاره نخود در مناطق سرد به محض گاورو شدن زمین در اواخر زمستان یا اوایل بهار با استفاده از ارقام مناسب مانند ثمین و سعید می باشد.
کشت انتظاری نخود در نواحی سردسیر با استفاده از ارقام توصیه شده مانند سعید، عادل، منصور، کاویان امکانپذیر می باشد.
عمق و روش کاشت نخود
برای کشت دیم نخود استفاده از ردیفکار، خطی کارهای پنوماتیک، هاسیا، همدان کار و یا کشت گستر و کشت بذر به عمق 5-7 سانتیمتر توصیه می گردد.
در روش متداول، نخود می تواند توسط یکی از خطی کارهای غلات کشت شود ارزیابی های انجام شده بر روی کیفیت کار اجزا خطی کارها از جمله موزع، شیار بازکن، فلاپی زیر موزع، پوشاننده و چرخ های فشار دهنده نشان می دهد همگی در درجه جوانه زنی بذور و تراکم بوته و رشد و نمو بعدی گیاه نخود موثر می باشند به طوری که با اندک تغییراتی در این کارنده ها برای کشت نخود مناسب بوده و نیازی به خرید ماشین کاشت دیگری برای کشت نخود نمی باشد.
نکته 1: فاصله خطوط کشت مورد نظر جهت مبارزه مکانیکی با علف های هرز برای کشت نخود دیم حداقل 30 سانتیمتر در نظر گرفته شود( بسته به روش کنترل علف های هرز می تواند 50 یا 70 سانتیمتر نیز در نظر گرفته شود) در صورت استفاده از خطی کارهای غلات که دارای فاصله خطوط کشت 17 تا 20 سانتی متر هستند لازم است با جابجائی شیاربازکن ها روی شاسی خطی کار و حذف تعدادی از آنها به فاصله مورد نظر دست پیدا کرد.
نکته 2: از آنجا که بذر نخود به فشردگی خاک حساس بوده و فشردگی خاک جوانه زنی بذر را محدود و یا به تاخیر می اندازد و همچنین روی عملکرد تاثیر منفی دارد لذا بهتر است از بذرکارهایی که وزن روی چرخ فشاردهنده قابل تنظیم است استفاده شود.
تغذیه نخود با کودهای شیمیایی
نخود می تواند 60 تا 80 درصد از ازت مورد نیاز خود را از طریق تثبیت بیولوژیک نیتروژن تأمین نماید. با این اوصاف، کاربرد 35-40 کیلوگرم کود اوره در هکتار در زمان کشت نخود به عنوان آغازگر توصیه می شود. در صورتی که میزان فسفر خاک کمتر از 6 قسمت در میلیون باشد، مصرف کود فسفره تا رسیدن به مرز 6 قسمت در میلیون ضروری است.